Bilim ile sahte-bilim nasıl ayırt edilir? Kriterler ve örnekler

Bilim ile Sahte-Bilim Arasındaki Farklar

Bilim, sistematik gözlem, deney ve mantık yoluyla bilgi edinmeyi amaçlarken, sahte-bilim bu prensipleri ihlal eder. İşte bu iki kavramı ayırt etmek için bazı kriterler:

Kriterler

• Test Edilebilirlik: Bilimsel teoriler, deneyle test edilebilir. Sahte-bilimsel iddialar test edilemez veya geçersizlenemez.
• Tekrar Üretilebilirlik: Bilimsel sonuçlar, farklı araştırmacılar tarafından tekrar üretilebilir. Sahte-bilimde bu genellikle mümkün değildir.
• Deneysel Veriler: Bilim, gözlem ve deneysel verilere dayanır. Sahte-bilim ise anekdotlar veya kişisel görüşlere dayanabilir.
• Kurallar ve Yöntemler: Bilimin metodolojik kuralları vardır ve bu kurallara sıkı sıkıya bağlıdır. Sahte-bilim kurallarını ihlal edebilir.
• İlerleme ve Gelişim: Bilim, zamanla gelişir ve kendini güncelleyebilir. Sahte-bilim, dogma olarak kalmayı tercih eder.

Örnekler

• Bilim: Newton’un hareket yasaları, deneylerle kanıtlanmıştır ve tekrar edilebilir sonuçlar vermektedir.
• Sahte-Bilim: Astroloji, bireylerin kişilikleri ve olayların gelişimi hakkında bilgi vermeye çalışır fakat bilimsel olarak test edilmez.

Bu kriterlere ve örneklere dikkat ederek bilim ile sahte-bilim arasındaki farkları ayırt etmek mümkündür.