Psikolojide koşullu tepki ne anlama gelir?

Koşullu Tepki Nedir?

Koşullu tepki, Pavlov'un klasik koşullanma deneyleriyle ilişkili bir kavramdır. Bu süreç, bir uyarıcının (koşulsuz uyarıcı) bir tepkiyi (koşulsuz tepki) doğrudan indüklemesiyle başlar. Ardından, yan bir uyarıcı (koşullu uyarıcı) ile ilişkilendirilerek, bu yan uyaracı da benzer bir tepkiyi oluşturur.

Temel Bileşenler

• Koşulsuz Uyarıcı (KU): Doğal olarak bir tepkiyi tetikleyen uyaran. Örneğin, yiyecek.
• Koşulsuz Tepki (KT): Koşulsuz uyarıcıya verilen doğal tepki. Örneğin, yumurtada salya akıtma.
• Koşullu Uyarıcı (KU): Önceden nötr olan, fakat koşulsuz uyarıcı ile ilişkilendirilen uyaran. Örneğin, zil sesi.
• Koşullu Tepki (KT): Koşullu uyarıcının verildiğinde ortaya çıkan tepki. Örneğin, zil sesi duyulunca salya akıtma.

Örnek

Bir köpeğe yiyecek verildiğinde, köpek doğal olarak ağzında salya oluşturur. Eğer her seferinde yiyecekle birlikte bir zil sesi çalınırsa, köpek bir süre sonra sadece zil sesine de tepki olarak salya akıtmaya başlar. Bu, koşullu tepkinin bir örneğidir.

Kapsamı

Koşullu tepki, öğrenme süreçlerini anlamak için önemli bir kavramdır ve birçok psikolojik durumu açıklamada kullanılır. Davranışsal terapi, fobiler ve alışkanlıklar üzerinde etkili bir yaklaşımdır.