Psikolojide şartlı öğrenme nedir ve nasıl gerçekleşir?

Şartlı Öğrenme Nedir?

Şartlı öğrenme, bireylerin belirli bir tepki veya davranış geliştirmeleri için belirli uyaranlarla ilişkilendirilmesi sürecidir. Bu süreç, genellikle klasik ve etkili öğrenme olarak iki ana başlık altında incelenir.

Klasik Şartlı Öğrenme

Klasik şartlı öğrenme, Pavlov'un deneyleriyle tanınır. Birden fazla aşamadan oluşur:

• Doğal Uyarıcı: Bireyde doğal bir tepki oluşturan uyarıcıdır (örneğin, yiyecek).
• Şartlı Uyarıcı: Önce yan etkisiz olan ve zamanla bir tepki oluşturabilen uyarıcıdır (örneğin, zil sesi).
• Şartlı Tepki: Şartlı uyarıcıya karşı geliştirilen tepki (örneğin, yiyecek göründüğünde salya akıtma).

Etkili Şartlı Öğrenme

Etkin şartlı öğrenme, bir davranışın sonuçlarına dayanarak öğrenilmesini içerir. Özellikle ödül ve ceza mekanizmaları kullanılır.

• Ödül: İstenilen davranışın pekiştirilmesi için verilen olumlu sonuç.
• Ceza: İstenmeyen davranışın azaltılması için uygulanan olumsuz sonuç.

Şartlı Öğrenmenin Süreçleri

Şartlı öğrenme, genel olarak şu adımlarla gerçekleşir:

• Uyaranın sunulması.
• Tepkinin gözlemlenmesi.
• Güçlendirmenin veya zayıflatmanın uygulanması.

Sonuç olarak, şartlı öğrenme, bireylerin çevresel faktörlere nasıl tepki vereceklerini şekillendiren önemli bir süreçtir.