Psikolojide şartlı refleks nedir?

Şartlı Refleks Nedir?

Şartlı refleks, doğrudan bir uyarana karşı verilen öğrenilmiş tepkidir. Pavlov'un köpek deneyleri ile tanımlanan bu kavram, belirli bir koşullandırma sürecinden sonra bir uyarana verilen otomatik yanıtı ifade eder.

Temel Özellikler

• Koşulsuz Uyarıcı: Doğal olarak tepki oluşturan bir uyarandır (örneğin, yiyecek).
• Koşullu Uyarıcı: Önceden nötr olan ve öğrenim sürecinde koşulsuz uyarıcı ile ilişkilendirilen bir uyarandır (örneğin, bir zil sesi).
• Tepki: Koşullu uyarıcıya verilen otomatik yanıttır (örneğin, zil sesi ile yiyecek gördüğünde salya akıtma).

Öğrenme Süreci

Şartlı refleksin oluşumu genellikle üç aşamada gerçekleşir:

• Ön koşullama: Koşulsuz uyarıcı ile koşullu uyarıcının bir arada sunulması.
• Koşullandırma: Tekrarlamalar yoluyla koşullu uyarıcı ile koşulsuz uyarıcı arasındaki ilişki pekiştirilir.
• Sonuç: Koşullu uyarıcı tek başına sunulduğunda, artık koşulsuz tepkiyi ortaya çıkarır.

Özetle, şartlı refleks, öğrenme yoluyla elde edilen otomatik tepkiler biçiminde ortaya çıkar ve insan ve hayvan davranışlarının anlaşılmasında önemli bir yere sahiptir.